Mimar Sinan'ın başyapıtı Selimiye Camii'ndeki restorasyon çalışmaları, ünlü tarihçi İlber Ortaylı'nın sert eleştirileriyle gündeme geldi. Özellikle ana kubbedeki hat işlerinin değiştirilmesi planı, sanat çevrelerinde büyük tepki topluyor. Ortaylı, yapılan değişikliklerin "ihya değil, imha" anlamına geleceğini vurgulayarak yetkilileri göreve çağırdı.

Selimiye'de Tartışmalı Restorasyon

UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi, Osmanlı ve dünya mimarlık tarihinin en önemli eserlerinden biri olarak kabul ediliyor. 2021 yılında başlayan restorasyon çalışmaları, özellikle kubbedeki taş, mermer ve çini üzerine işlenmiş yazılarda yapılması planlanan değişiklikler nedeniyle tartışma yaratıyor. İddialara göre, 16. yüzyılda inşa edilen yapının kubbesindeki hat işlerinde ağırlıklı olarak kullanılan mavi renklerin silinerek, yerine siyah tonların hakim olduğu bir işleme yapılması öngörülüyor. Hatta Allah'ın isimlerinin yer aldığı 8 madalyonun da silinerek yerine 21. yüzyıl tarzında yeni bir yazı istifi uygulanması gündemde.

İlber Ortaylı'dan Sert Tepki

Tarihçi İlber Ortaylı, restorasyon çalışmalarına ilişkin sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, "Edirne Selimiye Camii kubbe yazılan restorasyonu ihya mı, imha mı?" sorusunu yöneltti. Ortaylı, kültürel varlıkların korunmasının, gelecek nesillere aktarılmasının "aslını bozmadan onarmak" esasına bağlı kalınarak restore edilmesi gerektiğini belirterek, "Aslı bozularak yapılan restorasyon ihya edilecek eserin imha edilmesidir" ifadelerini kullandı. Ayrıca, konu hakkında yetkili mercileri Edirne Selimiye Camii'nin aslının korunması için acil müdahaleye davet ederek, üst kurul tarafından verilen kararın iptalini talep etti.

Ortaylı, restorasyon sürecinde yaşananları eleştirerek, "Burada da grup işbirliği kokusu geliyor. Eski strüktür ile yeni arasındaki zevk farkını kim çıplak gözle baksa görür. Anlaşılan bu iş ya ehliyetsizce karar altına alınıyor yahut da takım kayırmasıyla" dedi ve ekledi:

• "Mimar Sinan, imparatorluğun sanatına kendi üslubunu veren dahidir."
• "Lütfen herkes ustanın en büyük eserine sahip çıkmayı öğrensin."
• "Sinan’ın eserleri her kulun hatta her toplumun kendi tekeline alıp harcayacağı miras değil."

Uzmanlardan Uyarılar

Edirne Kent Kültürü ve Bilincini Geliştirme Merkezi Derneği'nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, ana kubbenin beyaza boyanıp hat işlerinde siyah renk kullanılması önerisi bir grup hattat, nakkaş ve mimar tarafından yapıldı. Bu teklif yaklaşık iki yıl süren tartışmalara yol açtı ve üç kez reddedildikten sonra Edirne Koruma Bölge Kurulu kararıyla onaylandı. Şehir Plancısı Namık Kemal Döleneken ise karara tepki göstererek, "Eğer ısrar edersek bir gün bize de ‘Artık Selimiye dünya mirası değil’ diyebilirler. Bu yüzden kimsenin bu riski göze almaya hakkı yok" uyarısında bulundu.

Sonuç

Selimiye Camii'ndeki restorasyon çalışmaları, kültürel mirasın korunması konusunda önemli bir tartışmayı beraberinde getirdi. İlber Ortaylı'nın sert eleştirileri ve uzmanların uyarıları, yetkililerin konuya daha hassas yaklaşması gerektiğini gösteriyor. Umuyoruz ki, bu eşsiz yapının aslına uygun bir şekilde korunarak gelecek nesillere aktarılması sağlanır ve restorasyon süreci, tüm paydaşların katılımıyla şeffaf bir şekilde yürütülür.